Drugi podcast w cyklu Nauka Inspiruje!
W drugim podcaście kontynuujemy temat biobankowania. W Centrum Biologii Cyfrowej i Nauk Biomedycznych - Biobank Łódź ® spotykamy się z drem Marcin Słomką, biotechnologiem, absolwentem Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, od 2013 roku związanym jest z Uniwersytetem Łódzkim. Dr Słomka zajmuje się m.in. biobankowaniem i wykorzystaniem wysokoprzepustowych technologii w genetycznych badaniach populacyjnych.
Co w podcaście?
Dowiesz się:
- czym biobankowanie jest a czym nie jest - potoczne rozumienie może być mylące.
- Jakie rodzaje próbek przechowują biobanki?
- Jak wygląda proces pobierania próbek?
- Dlaczego oprócz oddania materiału genetycznego, kluczowe jest wypełnienie ankiety?
- Czym są badania populacyjne i poznasz ich przykłady.
- Anonimizacja, czy pseudonimizacja? Jakie są różnice i który z tych zabiegów stosują biobanki?
- Jakie najnowocześniejsze technologie są wykorzystywane w procesie biobankowania?
- O wyzwaniach związanych z rozwijaniem polskich biobanków. Czy warto wzorować się na modelu estońskim?
- Czym jest epigenetyka?
- Jakie są korzyści z biobankowania dla przyszłych pokoleń?
Odpowiedzi na kilka z powyższych pytań w telegraficznym skrócie poniżej. Jeśli ciągle chcesz poznać szczegóły i pogłebić wiedzę wysłuchaj wywiadu z drem Słomą i nie zapomnij zasubskrybować kanału Nauka Inspiruje na portalu YouTube!
Czym jest biobankowanie?
Biobankowanie obejmuje zasady prawidłowego zbierania, przechowywania i udostępniania próbek materiału biologicznego do badań biomedycznych i naukowych. Dr Słomka wyjaśnia, że biobanki przechowują różnorodne próbki – nie tylko od ludzi, ale także od roślin, zwierząt, a nawet mikroorganizmów. Próbki takie jak krew, ślina, kał, a także DNA i RNA są przechowywane w odpowiednich warunkach, umożliwiając ich przyszłe wykorzystanie w badaniach.
Proces biobankowania
Kluczowym elementem biobankowania jest oddanie próbki do biobanku, które wymaga świadomej zgody dawcy oraz wypełnienia ankiety, zbierająecej kluczowe informacje o stylu życia i zdrowiu dawcy. Im więcej informacji poda dawca, tym bardziej wartościowa jest próbka dla nauki, gdyż można ją powiązać z wynikami badań genetycznych.
Badania genetyczne w praktyce
Biobankowanie umożliwia prowadzenie badań populacyjnych, które pozwalają zrozumieć, jak geny i czynniki środowiskowe wpływają na rozwój chorób. Przykładem może być porównanie grupy osób palących z grupą niepalących, aby wykazać, jakie warianty genetyczne zwiększają ryzyko chorób związanych z nałogiem.
Przyszłość biobanków w Polsce
Choć Polska dopiero rozwija swoją infrastrukturę biobankową, dr Słomka podkreśla, że polskie biobanki już teraz są gotowe na udział w międzynarodowych projektach badawczych. Przykładem sukcesu jest Estonia, gdzie prawie 20% populacji oddało swoje próbki do biobanku, a dane te są wykorzystywane do prowadzenia badań nad spersonalizowaną medycyną.
Jakie technologie wspierają biobankowanie?
W Biobanku Uniwersytetu Łódzkiego stosowane są zaawansowane technologie, takie jak oznaczanie wariantów w genomie z wykorzystaniem mikromacierzy i sekwencjonowanie nowej generacji (NGS), które pozwalają na analizę tysięcy próbek w krótkim czasie. Dzięki nim, możliwe jest badanie pełnych genomów ludzkich w kilka tygodni, co kiedyś zajmowało lata i pochłaniało miliardy dolarów.
Epigenetyka – jak styl życia wpływa na geny?
Dzięki biobankowaniu próbek DNA możliwe są nie tylko badania genetyczne, ale też epigenetyczne, czyli sposób, w jaki czynniki środowiskowe, takie jak dieta czy stres, wpływają na aktywność genów. Dzięki temu można zrozumieć, jak nasz tryb życia wpływa na zdrowie i jakie zmiany mogą zapobiec rozwojowi chorób.
Redakcja: Michał Gruda (Centrum Komunikacji i PR)
Misją Uniwersytetu Łódzkiego jest rzetelne prowadzenie badań naukowych oraz aktywne głoszenie prawdy z nich płynącej, tak by mądrze kształcić kolejne pokolenia, być użytecznym dla społeczeństwa oraz odważnie odpowiadać na wyzwania współczesnego świata. Doskonałość naukowa jest dla nas zawsze najlepszym kompasem. Nasze wartości to: odwaga, ciekawość, zaangażowanie, współpraca i szacunek.